Ինչպես է աշխատում JavaScript-ի Event Loop-ը՝ պարզ լեզվով

Երբ սկսում ենք սովորել JavaScript, ամեն ինչ կարծես հասկանալի է՝ մի ֆունկցիա կանչում ես, այն աշխատում է, հետո հաջորդը։ Բայց հետո գալիս է պահը, երբ գրում ես `setTimeout`, կամ `Promise`, կամ `fetch`, ու զգում ես՝ ինչ-որ բան այնպես չի․ ինչու՞ է կոդի հերթականությունը խախտվում։ Ահա հենց այստեղ է խաղի մեջ մտնում Event Loop-ը։

Այս հոդվածում կբացատրեմ՝ ի՞նչ է Event Loop-ը, ինչի՞ համար է պետք, ու ոնց է իրականում աշխատում կուլիսներում։ Ամեն ինչ՝ պարզ օրինակներով։

---

Ինչ է տեղի ունենում, երբ JavaScript-ը կատարում է կոդ

Երևակայիր, որ JavaScript-ը աշխատում է հերթով՝ մեկ գործողություն կատարելով։ Սա կոչվում է call stack։ Դա մի տեղ է, որտեղ դրվում են բոլոր այն հրահանգները, որոնք պետք է կատարվեն։

  
function greet() {
  console.log("Բարև աշխարհ");
}

greet(); // Կկատարի greet ֆունկցիան
  

Սկզբում `greet()`-ը դրվում է stack-ի մեջ։ JavaScript-ը մտնում է ֆունկցիայի ներսը, կատարում է `console.log`, ու երբ ավարտվում է, դուրս է բերում ֆունկցիան stack-ից։ Ամեն ինչ հերթով է։

Մինչ այս պահը ամեն ինչ պարզ է։ Բայց երբ ասինխրոն գործողություն ես կատարում, օրինակ՝ `setTimeout`, ամեն ինչ մի քիչ այլ կերպ է։

---

Ի՞նչ է լինում, երբ օգտագործում ենք setTimeout

  
console.log("Սկիզբ");

setTimeout(() => {
  console.log("Timeout-ից հետո");
}, 1000);

console.log("Վերջ");
  

Դու կմտածես՝ «Լավ, էս կոդը կգնա հերթով, կտեսնեմ՝ Սկիզբ, հետո Timeout-ից հետո, հետո Վերջ»։ Բայց չէ, այն կտպի․

Սկիզբ
Վերջ
Timeout-ից հետո

Ինչո՞ւ։ Որովհետև `setTimeout`-ը ուղարկվում է ժամանակավոր մի «միջավայր»՝ որը մենք չենք տեսնում։ Սա կոչվում է Web APIs (կամ Node.js-ում՝ իր տարբերակը)։ Երբ 1 վայրկյանը անցնում է, այն ասում է՝ «Ես պատրաստ եմ», ու callback-ը դրվում է task queue-ի մեջ՝ սպասելով իր հերթին։

JavaScript-ը շարունակում է աշխատել միայն այն ժամանակ, երբ call stack-ը դատարկ է։ Ու երբ հերթը հասնում է, Event Loop-ը վերցնում է հերթի մեջ դրված callback-ը ու վերադարձնում է call stack, որպեսզի այն էլ աշխատի։

---

Օրինակ՝ խառը կոդ և իրական հերթականություն

  
console.log("A");

setTimeout(() => {
  console.log("B");
}, 0);

console.log("C");
  

Ի՞նչ կլինի։ Արդյունքը կլինի՝

A
C
B

Թեև timeout-ը 0 է, այն չի նշանակում՝ անմիջապես կաշխատի։ Այն սպասում է call stack-ի ազատմանը։ Սա նշանակում է՝ JavaScript-ը **երբեք չի ընդհատում ընթացիկ աշխատանքը**, նույնիսկ եթե timeout-ը "0" է։

---

Ի՞նչ են microtasks-երը և ինչո՞ւ են դրանք ավելի առաջնահերթ

Promise-ները և async/await-ը պատկանում են microtask կոչվող աշխարհին։ Երբ կոդի մեջ օգտագործում ես Promise, այն իր callback-ը չի դնում նույն հերթի մեջ, ինչ setTimeout-ը։

  
console.log("Start");

Promise.resolve().then(() => {
  console.log("Promise-ից հետո");
});

setTimeout(() => {
  console.log("Timeout-ից հետո");
}, 0);

console.log("End");
  

Արդյունքը կլինի՝

Start
End
Promise-ից հետո
Timeout-ից հետո

Ինչպես է սա աշխատում՝ JavaScript-ը ավարտում է սինխրոն կոդը (`Start` և `End`), հետո նայում է՝ microtask queue-ում կա՞ն գործողություններ։ Եթե այո, կատարում է դրանք (Promise-ը), ու միայն հետո գնում է դեպի timeout-ը։

---

Ի՞նչ է իրականում անում Event Loop-ը

Event Loop-ը մի բան է, որը միշտ շրջում է հետևյալ կերպ՝

• Ստուգում է՝ call stack-ը դատա՞րկ է
• Եթե այո՝ վերցնում է նախ microtasks-ից գործողություն ու կատարում
• Եթե դրանք էլ չկան՝ վերցնում է task queue-ից (օր․՝ setTimeout)

Այսպիսով, JavaScript-ը կարողանում է միաժամանակ սպասել գործողություններին (օրինակ՝ սերվերից պատասխան), բայց չկանգնեցնել ամբողջ ծրագիրը։

---

Եզրափակիչ միտք

JavaScript-ի Event Loop-ը գաղտնի մեխանիզմ է, որը թույլ է տալիս մեզ գրել ասինխրոն կոդ՝ առանց մուլտիթրեդինգի։ Հասկանալով call stack-ը, microtasks-ը ու task queue-ը, դու կկարողանաս կանխատեսել քո կոդի կատարումը, ու կգրես ավելի հստակ ու կայուն async ծրագրեր։

Եթե հիշես այս երեք կանոնները՝ միշտ կհասկանաս ինչ է կատարվում․

• Call Stack-ը աշխատում է հերթով՝ առաջինը ներս, վերջինը դուրս
• Promise-ները կատարվում են ավելի շուտ, քան timeout-ները
• Event Loop-ը միշտ սպասում է՝ երբ stack-ը դատարկ է, նոր կանցնի ասինխրոն callback-ներին

---